Warcaby

Szczegóły

Opublikowano: czwartek, 24, maj 2012 10:00

Opis dyscypliny

Warcaby to gra planszowa pokrewna szachom. Gra posiada wiele odmian, spośród których uważane za dyscyplinę sportową są jedynie warcaby polskie (stupolowe) nazywane też międzynarodowymi. W większości krajów gra odbywa się jednak przeważnie na warcabnicy posiadającej 64 pola (często zastępowanej szachownicą), z wykorzystaniem 24 pionków (po 12 dla każdego z graczy).

Historia powstania 

Kolebką warcabów jest Egipt, gdzie 3000 lat p.n.e. znano grę planszową Senet, której twórcą miał być bóg Tot – bóg mądrości i twórcy pisma (hieroglifów). Według mitologii greckiej, podczas oblężenia Troi, Palamades wynalazł grę Petteia (kamyki), którą Rzymianie przekształcili w grę w rozbójników – Latrunculi.

Warcaby znane nam w dzisiejszej postaci powstały na Półwyspie Iberyjskim na przełomie XV i XVI wieku. Najprawdopodobniej pochodziły od gry zwanej "Alquerque" opartej na arabskiej grze "El-Quirkat". "El-Quirkat" nazywana była przez saharyjskich Arabów zamma lub damma. Grę tę znano już przed 100 r. n.e.. Pierwsze znane, i do dziś zachowane, książki o warcabach zostały wydane na terenie dzisiejszej Hiszpanii. Pierwszą znaną pośrednio (nie zachował się żaden egzemplarz) pisemną publikacją, wyłącznie na temat warcabów, była wydana w języku hiszpańskim w 1547 r. w Walencji "El Ingenio o juego de marro, de punta o damas" autorstwa Antonia de Torquemady. W Bibliotece Narodowej (Biblioteca Nacional) w Madrycie do dzisiaj przechowywany jest jeden z pierwszych na świecie pisemnych traktatów poświęcony tylko warcabom "Libro del Juegos de las Damas, vulgarmente Ilamado el Marro" opublikowany w 1591 r. przez Pedra Ruiza Montero (o przydomku "El Andaluz" – Andaluzyjczyk).

Warcaby są dyscypliną sportową, w której rozgrywane są mistrzostwa różnych krajów, mistrzostwa kontynentów i świata. Organizacją skupiającą narodowe federacje warcabowe jest Światowa Federacja Warcabowa. W Polsce regularne rozgrywki warcabowe rozpoczęto w r. 1973. W 1975 r. odbyły się pierwsze drużynowe, a w 1977 indywidualne Mistrzostwa Polski. Nadzorowaniem i organizacją warcabowych rozgrywek do 1989 r. zajmowała się Centralna Komisja Gry Warcabowej przy RG LZS, od 1989 r. do 2004 r. Polskie Towarzystwo Warcabowe, a w 2004 powstał Polski Związek Warcabowy, który należy do FMJD. PZWarc popiera rozwój warcabów jako sportu w dwóch odmianach gry w warcaby: warcabach polskich (międzynarodowych) i klasycznych (64-polowych). Największe sukcesy naszych warcabistów to wicemistrzostwo Świata Ewy Schalley (Minkiny) z Poczesnej (1997), brązowy medal w Drużynowych Mistrzostwach Świata (Werona 1989) oraz brązowy medal w Mistrzostwach Europy Kobiet Natalii Sadowskiej z Mławy (2010). Aktualnym mistrzem Polski w warcabach klasycznych jest Michał Janicki (Struga Marki), zaś mistrzem Polski w warcabach 100-polowych jest Radosław Wika (Kociołki Sarbia-Sarbka).

W najbardziej prestiżowej odmianie gry – warcabach 100-polowych dziesięciokrotnie mistrzem świata był Aleksej Czyżow (Iżewsk, Rosja). Jeden z przedwojennych Mistrzów Świata – Maurycy Reichenbach (Francja) w chwili gdy zdobywał swój pierwszy tytuł formalnie był jeszcze obywatelem Polski. Jego rodzice wyemigrowali do Francji, gdy Maurycy miał 9 lat. Pół roku po zdobyciu tytułu Maurycy posiadał już paszport swojej drugiej ojczyzny.

Sportowo najsilniejsi w warcabach są Rosjanie, chociaż centrum warcabowego życia jest Holandia. W tamtejszej lidze grają praktycznie wszyscy najlepsi zawodnicy świata. Bardzo silne są kraje afrykańskie (praktycznie niemal wszystkie byłe kolonie francuskie).

Rozgrywane są również MŚ w wersji 64-polowej. By uchronić się przed przeogromną ilością remisów rozgrywa się mini-mecze złożone z dwóch partii. Najpierw dokonuje się losowania pierwszych posunięć (według specjalnej, ułożonej przez specjalistów tabeli) i gra się dwie partie z wylosowanymi pierwszymi posunięciami i zmianą kolorów przez przeciwników^[2].

Od 1954 roku, przez 40 lat mistrzem świata w warcabach angielskich był Marion Tinsley. W tym okresie przegrał on zaledwie 9 partii z ludzkimi przeciwnikami, jednak w 1994 roku stracił swój tytuł przegrywając z programem komputerowym Chinook. W 2007 roku twórcy programu udowodnili, że jego pokonanie jest niemożliwe (można z nim co najwyżej zremisować), czyli że reprezentuje on optymalny algorytm gry w warcaby^[4]. (Każda gra o ruchach naprzemiennych i symetrycznym wyniku, przy założeniu najlepszej gry obu stron ma swój wynik. W tej najprostszej grze warcabowej udało się stworzyć program, który określił, że tym wynikiem jest remis. Do podobnego osiągnięcia w szachach i warcabach 100-polowych droga jest jeszcze daleka.)